In opdracht van de ministeries van BZK en I&M en in samenwerking met acht grote gemeenten hebben we onderzocht hoe transformatie van leegstaande kantoorgebouwen structureel in gang gezet kan worden. De gemeenten hebben daarvoor tien pilotprojecten voorgedragen die stuk voor stuk ‘moeilijke gevallen’ zijn, projecten waar al menigeen zich op heeft stukgebeten. De vraag aan het transformatieteam was om de gemeenten te ondersteunen om deze projecten in gang te zetten. En dat mocht ‘onorthodox indien nodig’, wat betekende dat we oplossingen mochten bedenken voorbij de huidige wet- en regelgeving.
Per pilotproject hebben we één of meer werkateliers en expertsessies georganiseerd in wisselende samenstellingen afhankelijk van de kansen van het project en de voorgeschiedenis. Vooral succesvol waren de werkateliers waarbij we meerdere gemeentelijke disciplines tegelijkertijd aan tafel hadden. Dat was voor sommige gemeenten al een novum, maar wat ons betreft een van de belangrijkste middelen om planvorming en besluitvorming af te stemmen. Noodzaak voor transformatie!
Regie: meer mogelijk dan bevoegdheden uit wet-en regelgeving
Het onderzoek was voor ministeries en gemeenten van belang om antwoord te krijgen op de vraag hoe gemeenten transformatie kunnen stimuleren en regie kunnen voeren zónder probleemeigenaar te worden. De Werkateliers hebben laten zien dat gemeenten over meer mogelijkheden beschikken dan ze in eerste instantie dachten. Met pro-actief, servicegericht handelen bleek bovendien vaak meer bereikt te kunnen worden dan met de formele bevoegdheden.
Op de agenda van de Tweede Kamer
Het onderzoek heeft een aantal knelpunten in de bestaande praktijk opgespoord waarvoor andere wet- en regelgeving nodig is. Een aantal bekende zoals de integratieheffing en soms dubbele overdrachtbelasting is opnieuw geagendeerd bij de Tweede Kamer. Maar we zijn ook nieuwe op het spoor gekomen: financiële borgstelling voor groepen die willen transformeren bijvoorbeeld, en de spelregels tussen ZBO’s en verantwoordelijke ministeries over investeringsbeslissingen als het bouwen van een nieuw gebouw. Ook de werkverdeling tussen RVOB en andere overheden bij het afstoten van Staatseigendom is naar onze mening een kans voor de toekomst. Met deze aanbevelingen zijn onze twee opdrachtgever-ministeries aan de slag gegaan om in de Tweede Kamer met voorstellen te komen hoe de praktijk te verbeteren.
transformatieteam
Uitvoerend namens transformatieteam: Sander Gelinck en Jean Baptiste Benraad. Achter de schermen werken onze partners mee aan in beeld brengen van mogelijkheden [plattegrondonderzoek!] en uitdokteren oplossingen voor knelpunten.
Opdracht | betrokken partijen
Ministeries van BZK en I&M, gemeenten Amsterdam, Den Haag Eindhoven, Heerlen, Nieuwegein Rotterdam, Utrecht, Zoetermeer en SBR [ondersteuning].